Scandinavië buiten de hoofdsteden: wat te zien in Sigtuna, de oudste stad van Zweden

Sigtuna heeft misschien niet de bekendheid van Stockholm of de omvang van Göteborg, maar de eeuwenoude charme en rijke geschiedenis maken het tot een van de meest authentieke bestemmingen van Zweden. Gesticht in 980 na Christus weerspiegelt dit kleine stadje aan het meer de essentie van Scandinavisch erfgoed en biedt het een rustige, sfeervolle ervaring. Een bezoek aan Sigtuna is als wandelen door een levend museum, waar elke straat en steen verhalen vertelt over het ontstaan van het land.

Wandelen door de middeleeuwse straten van Sigtuna

Het hart van Sigtuna ligt aan de middeleeuwse hoofdstraat – Stora Gatan – die wordt beschouwd als de oudst bewaarde straat van Zweden. Hier vind je houten huisjes, ambachtelijke winkels en traditionele cafés die samen een historisch rijke sfeer scheppen. Ondanks zijn bescheiden omvang is het centrum levendig en aantrekkelijk voor zowel geschiedenisliefhebbers als ontspannen wandelaars.

Wandelend over Stora Gatan vallen meteen de lage houten huizen op, geverfd in traditionele Zweedse kleuren zoals rood en geel. Veel van deze gebouwen dateren uit de 18e eeuw en huisvesten tegenwoordig boekwinkels, lokale boetieks en bakkerijen die een inkijkje geven in het alledaagse Zweedse leven, ver weg van toeristische clichés.

Opmerkelijk is dat de stadsstructuur van Sigtuna al ruim duizend jaar vrijwel ongewijzigd is gebleven. In tegenstelling tot veel andere steden waar oude wijken plaatsmaken voor moderne gebouwen, is hier het verleden behouden gebleven. Dit maakt Sigtuna een unieke plek voor wie op zoek is naar een directe band met het Zweedse erfgoed.

Runenstenen en het Vikingverleden

Verspreid door Sigtuna liggen meer dan een dozijn runenstenen – eeuwenoude Vikingeninscripties in runenschrift. Deze stenen zijn vaak in muren verwerkt of langs wandelpaden geplaatst, en kunnen onopgemerkt blijven zonder goed te kijken. De meeste dateren uit de 11e eeuw en eren lokale leiders of overleden familieleden.

Bijzonder aan deze stenen is dat ze de overgang markeren van het heidense Vikingtijdperk naar het christendom in Zweden. Sommige inscripties bevatten zelfs de vroegste christelijke verwijzingen die in deze regio zijn gevonden.

Het lokale museum biedt uitleg en vertalingen van de runenteksten, waardoor bezoekers meer inzicht krijgen in de betekenis ervan. Een ideale stop dus voor wie de diepere geschiedenis van Sigtuna wil begrijpen en de culturele veranderingen van de Vikingtijd tot het christendom wil volgen.

Religieus erfgoed en kerkruïnes

Ondanks zijn kleine omvang bezit Sigtuna een opmerkelijke hoeveelheid religieuze monumenten. In de middeleeuwen stonden hier zeven kerken – een ongewoon hoog aantal voor zo’n compacte nederzetting. Vandaag de dag zijn drie ruïnes van middeleeuwse stenen kerken nog steeds vrij toegankelijk.

De ruïne van de Sint-Olafkerk, vermoedelijk gebouwd in de 12e eeuw, is een van de bekendste. De stenen muren, deels begroeid met mos en voorzien van verweerde reliëfs, vormen een tastbare herinnering aan het christelijke verleden van Zweden. In de buurt liggen ook de ruïnes van de Sint-Per en Sint-Larskerken – stille, fotogenieke plekken vol sfeer.

In het centrum staat de Mariakerk (Mariakyrkan), gebouwd in de 13e eeuw en nog steeds in gebruik. Dit is een van de best bewaarde voorbeelden van baksteengotiek in Zweden. Het rustige interieur en de originele muurschilderingen geven bezoekers een intieme blik op het religieuze leven door de eeuwen heen.

Mariakyrkan en het kloosterleven

Mariakyrkan werd oorspronkelijk gebouwd door Dominicaanse monniken en is het enige overgebleven kloostergebouw in de regio dat nog steeds een religieuze functie vervult. Meer dan 750 jaar later worden hier nog altijd kerkdiensten, huwelijken en concerten gehouden.

Het klooster dat ooit aan de kerk verbonden was, speelde een belangrijke rol in de educatie en geletterdheid in middeleeuws Zweden. De monniken onderhielden manuscripten, onderwezen Latijn en namen deel aan theologische discussies die de religieuze ontwikkeling van het land beïnvloedden.

Bezoekers kunnen deelnemen aan rondleidingen of de vredige kloostertuin verkennen. Hier liggen middeleeuwse grafstenen en bloeien seizoensgebonden bloemen, wat een rustige sfeer creëert om stil te staan bij de invloed van geloof en kennis op de ontwikkeling van Sigtuna.

Het meer Mälaren en natuurlijke schoonheid

Sigtuna ligt aan het meer Mälaren, wat een extra dimensie toevoegt aan de beleving van deze historische plek. De promenade langs het meer biedt prachtige wandelroutes met uitzicht op het water, die elk seizoen een andere uitstraling hebben – van herfstmist tot lentezon.

Rond het haventje liggen boten aangemeerd, glijden zwanen over het water en steken de silhouetten van kerkruïnes af tegen de horizon. De harmonie tussen natuur en geschiedenis is overal voelbaar. Ideaal voor wie op zoek is naar rust en contact met de natuur zonder de bewoonde wereld te verlaten.

Vanuit de haven vertrekken in de zomermaanden boten richting Stockholm en Uppsala. Dit maakt het mogelijk om per boot een rustig alternatief te nemen voor de gebruikelijke reisroutes, en het Zweedse merengebied vanuit een ander perspectief te beleven.

Verkennen te voet of per boot

De beste manier om Sigtuna te ontdekken is te voet. Een wandeling langs de oevers van het meer verbindt bezoekers met de haven, het oude stadscentrum en verschillende kerkruïnes – allemaal binnen loopafstand. De paden zijn goed onderhouden en voorzien van informatieborden.

In de warmere maanden varen kleine passagiersboten uit, vaak gecombineerd met een lichte lunch of koffie aan boord. Dit biedt een unieke manier om Sigtuna te bekijken en tegelijk te ontspannen op het water.

Vlakbij ligt het Skokloster Kasteel, bereikbaar per boot of auto. Dit barokke paleis uit de 17e eeuw is een waardevolle aanvulling op een bezoek aan Sigtuna, met originele interieurs, een indrukwekkende wapencollectie en een historische bibliotheek die het leven van de Zweedse adel weerspiegelt.